Türk otomotivi Kovid-19 sürecini fýrsata çevirebilir

Deloitte Tüketim Endüstrisi ve Otomotiv Sektör Lideri Özkan Yýldýrým, "Türkiye, bu krizi otomotiv sanayisinde fýrsata çevirmek zorundadýr. Türkiye'de otomotiv sanayisi güçlü sermaye yapýsý, yabancý ortaklýklar, güçlü yan sanayinin varlýðý, nitelikli iþ gücü, coðrafi konum, esnek üretim yapabilme yeteneði, kalite sisteminin saðlanmýþ olmasý gibi rekabet açýsýndan çok önemli avantajlara sahip." dedi.

Yýldýrým, AA muhabirinin yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) otomotiv sektörüne etkilerine ve bu süreçte otomotiv sektöründe yaþanabilecek geliþmelere iliþkin sorularýný yanýtladý.

Otomotiv sektörünün Türkiye gibi geliþen dünya ekonomilerine katkýsýnýn son derece önemli olduðunu belirten Yýldýrým, otomotiv sanayisinin, araçlarýn üretildiði ana sanayi ile orijinal ya da eþdeðer aksam, parça ve sistem üreten yan sanayinin tümünü kapsayan büyük bir sanayi kolu olduðunu dile getirdi.

Otomotivin hemen hemen bütün sanayileþmiþ ülkelerde ekonominin lokomotif sanayilerinden biri olarak öne çýktýðýný aktaran Yýldýrým, sektörün, demir-çelik, petro-kimya gibi temel sanayi dallarýnýn baþlýca tüketicisi ve bu sanayilerdeki teknolojik geliþmesine etki eden bir sanayi ve ayný zamanda savunma sanayisinin de en önde gelen destekçisi olduðunu kaydetti.

Otomotiv sektörünün dünya ekonomisine ve istihdama katkýsýný rakamlarla anlatmanýn zor olduðunu belirten Yýldýrým, "2019 yýlý içinde dünyada yaklaþýk 90 milyon özel ve ticari araç üretildiðini düþünürsek önemini daha iyi anlayabiliriz. Otomotiv sektörü doðasý gereði diðer sektörlerle etkileþimi açýsýndan da dünya ekonomisi için çok önemlidir.

Dünya ekonomilerinin tamamýný dikkate alacak olursak yaklaþýk olarak bir otomobilin yarattýðý deðer zinciri toplamýna 100 birim dersek, bunun sadece yüzde 35’i otomotiv sanayisinde kalýr. Geriye kalan deðerin yüzde 30’u enerji, yüzde 10’u sigorta, yüzde 10’u kamu, yüzde 5’i finans ve geriye kalan yüzde 5, saðlýk, medya, perakende, taþýma ve teknoloji sektörlerde yaratýlýr. Kýsaca, otomotiv sanayisi yarattýðý katma deðer, istihdama katkýsý, vergi gelirleri ve birçok sektörde talep yaratýcý durumu ile büyük önem taþýr." ifadelerini kullandý.

- "Kovid-19'un sonuçlarýnýn ne kadar yýkýcý olacaðýný tahmin etmek için çok erken"

Yýldýrým, Kovid-19 salgýnýnýn sektöre ve dünya ekonomisine etkilerine iliþkin ise þunlarý kaydetti:

"Bütün dünyada on yýl üst üste büyüyen sektör uzun bir aradan sonra 2019 yýlýnda küçülme kaydetmiþti. 2020 yýlýnýn ilk çeyreðinde karþýlaþtýðýmýz Kovid-19 salgýný nedeniyle oluþan küresel kriz, hepimiz için bilinmeyen sular anlamýna geliyor. Küresel anlamda en derin etkilenen sektörlerden biri de otomotiv oldu. Aslýnda bu krizin yarattýðý etkiyi iki açýdan deðerlendirmek doðru olur. Arz açýsýndan ele aldýðýmýzda çalýþanlarýn iþe gidemeyiþi, üretim çarklarýnýn durmasý ve tedarik zincirinin tamamen akamete uðramasý üretime ara verilmesine neden oldu. Dünya genelinde þirketler ancak mayýs baþýndan itibaren üretime geri dönmeye baþladýlar ki kapasitenin ne kadarýnýn kullanýlabileceði hala meçhul.

Öte yandan talep tarafýna baktýðýmýzda tüketicilerin sokaklardan çekilmesi satýþlarda yüzde 90-95 bandýnda daralmaya sebep oldu. Devletler yavaþ yavaþ önlemleri gevþetmeye baþlamýþ olsa da yýlýn geri kalanýnda talebin ne olacaðýný tahmin etmek zor. Tüketicinin nasýl bir yaklaþým göstereceðini bir iki ay içinde göreceðiz. Ben hala sonuçlarýnýn ne kadar yýkýcý olacaðýný tahmin etmek için çok erken olduðuna inanýyorum."

- "Temel oyuncularýn batmasý kimsenin isteyebileceði bir senaryo deðil"

Sektörde büyük firmalarýn salgýndan dolayý batmasýna ihtimal vermediðini dile getiren Yýldýrým, finansal veya operasyonel olarak krize saðlýklý girmiþ herhangi oyuncunun bu kriz sonrasý batmasýnýn çok zor olduðunu vurguladý.

Ancak bu sürecin, salgýn öncesi otomotivde küresel düzeyde var olan sýkýntýlarýn daha da ortaya çýkmasýna neden olabileceðine dikkati çeken Yýldýrým, "Öte yandan otomotiv sektöründeki temel oyuncularýn batmasý kimsenin isteyebileceði bir senaryo deðil. Birçok devlet ve hükümet salgýndan önemli düzeyde etkilenen þirketlere yönelik çeþitli yardým ve teþvik paketlerini hayata geçirdi. Hepimizin bildiði gibi dünya da çok büyük bir istihdam kaybý var ve otomotiv sektörü çalýþanlarýný kaybetmemek konusunda elinden geleni dünya çapýnda yapmaya devam ediyor." ifadelerini kullandý.

Dünya’nýn birçok ülkesinde otomotiv þirketleri üretimi durdurduktan sonra Kovid-19 salgýnýna karþý saðlýk sistemine destek olmak üzere vantilatör, maske gibi malzemeler üretmeye baþladýðýný anýmsatan Yýldýrým, toplum için ortak çaba harcayan ve adýmlar atan otomotiv endüstrisinin gösterdiði bu duruþ ile her türlü zorluðun üstesinden gelebileceðine ve dünya ekonomisi için önemine dair güçlü bir mesaj verdiðini dile getirdi.

- "Artýk yeni bir dünyaya adým attýðýmýzý söyleyebiliriz"

Özkan Yýldýrým, sektörün almasý gereken önlemlere de deðindi.

Bundan sonraki süreçte otomotivin deðiþimlere ayak uydurmasý gerektiðine dikkati çeken Yýldýrým, þunlarý söyledi:

"Otomotiv sektörünün bu salgýnla birlikte ortaya çýkan çalýþma modellerindeki hýzlý deðiþime ayak uydurmasý için dijital dünyayý kullanarak satýþ ve satýþ sonrasý deneyimleri geliþtirmesi gerekiyor. Kýsa ve orta vadede ayakta kalmaya çalýþan sektörün otonom ve elektrikli araç yatýrýmlarýný yavaþlatmak zorunda kalacaðýný, öte yandan uzaktan hizmetlere olan ihtiyacýn dijitalleþme ve baðlantýlý araçlara olan yatýrýmlarý hýzlandýracaðýný öngörebiliriz. Artýk yeni bir dünyaya adým attýðýmýzý söyleyebiliriz.

Bundan sonra þekillenen tüketici ihtiyaçlarý ve ekonomik gerçekler sektörü de derinden etkiyecektir. Otomotiv sektöründe de yakýn zamanda þirket birleþme ve satýn alma görüþmelerini dair haberleri duymaya baþlayabiliriz. Bu sadece yatay deðil dikey satýn almalar þeklinde de gerçekleþecektir. Özellikle teknoloji ve iletiþim þirketlerini vurgulamak isterim." 

Uzun dönemde müþteri merkezli bir yaklaþýma doðru hýzlý bir geçiþ görüleceði öngörüsünü paylaþan Yýldýrým, müþteri deneyiminin iyileþtirilmesine yönelik adým atan þirketlerin gelecek dönemde daha baþarýlý olacaðýný ifade etti.

- "Birçok teknoloji ve telekom þirketi için çeþitli fýrsatlar olacak"

Son yýllarda otomotiv sektörünün zaten hýzlý bir dönüþümden geçtiðini, teknoloji ve iletiþimdeki geliþmeler sayesinde büyük otomotiv firmalarýnýn kendilerini mobilete hizmet saðlayýcýsý olarak görmeye baþladýðýný anlatan Yýldýrým, þöyle devam etti:

"Bazý þehirlerin sokaklarýnda otonom-sürücüsüz (VZX, V2V ve V2I) araç denemeleriyle hayata geçmiþ durumdaydý. Kovid-19 salgýnýnýn otomotiv þirketlerinin planlarý ve beklentileri üzerinde elbette ciddi etkiler yarattýðýný ve önceliklerinin deðiþtiðini söyleyebiliriz. Otonom araçlara olan yatýrýmlarýn veya paylaþýmlý araç modellerinin geliþiminin ileri bir tarihe ötelendiði kesin gibi. Öte yandan baðlantýlý araçlar ve uzaktan hizmetlerin geliþimini saðlayacak dijital sistemlere olan ihtiyaç belirginleþti. Bu alan birçok teknoloji ve telekom þirketi için çeþitli fýrsatlar yaratacaktýr."

Bundan sonraki süreçte insanlarýn bir süre toplu ulaþýma mesafeli olacaðýnýn beklenebileceðini dile getiren Yýldýrým, "Ancak þunu unutmayalým ki bu salgýn tarihimizdeki ilk veya son salgýn deðildir. Þu ana kadar birçok salgýn hastalýkla mücadeleyi kazandýðýmýz gibi bu savaþýn sonunda da kazanan bilim olacaktýr. Uzun vadede, otomotiv sektörünün deðiþen trendleri üzerinde çok büyük kaymalar olmayacaktýr. Otomotiv sektörü zaten öncü özelliðinden dolayý birçok teknolojik deðiþimi diðer sektörlerden daha önce çok derinden yaþamaya baþlamýþtý." diye konuþtu.

- "Türkiye, bu krizi otomotiv sanayinde fýrsata çevirmek zorundadýr"

Dünyada otomotiv sektörü öncelikle geliþen ülke ekonomileri için çok önemli bir sektör olduðunu vurgulayan Yýldýrým, "Ülkemizde otomotiv sektörü, üretim içindeki payý ve ekonomik katký oraný deðerlendirildiðinde, imalat sanayi için lokomotif niteliðindedir. Sektörün yurt içinde yarattýðý deðer ve imalat sanayi toplam üretimi içinde sahip olduðu pay diðer imalat sektörlerinin ortalamasýnýn üstündedir. Buna ek olarak; Ar-Ge’ye yatýrýmý ülkemize teknoloji transferine ve geliþtirilmesine çok önemli katkýda bulunur. Nitelikli iþ gücü istihdamý ülkemiz için diðer önemli bir unsurdur." dedi.

Kovid-19 nedeniyle doðabilecek fýrsatlarý deðerlendirme konusunda Türkiye’nin konumuna deðinen Özkan Yýldýrým, sözlerini þöyle tamamladý:

"Bir süredir bu krizi lehimize çevirmek ile ilgili tartýþmalar devam ediyor. Ben bu kriz fýrsata çevirebilir mi sorusu yerine þöyle ifade edeyim, 'Türkiye, bu krizi otomotiv sanayinde fýrsata çevirmek zorundadýr'. Türkiye’de otomotiv sanayi, güçlü sermaye yapýsý, yabancý ortaklýklar, güçlü yan sanayinin varlýðý, nitelikli iþ gücü, coðrafi konum, esnek üretim yapabilme yeteneði, kalite sisteminin saðlanmýþ olmasý gibi rekabet açýsýndan çok önemli avantajlara sahiptir.

Bütün dünyanýn üretimde ve ithalatta büyük oranda tek bölgeye baðlý kalmanýn sorunlarýný yaþadýðý bu dönemde, petrol fiyatlarýnda yaþanan düþüþ ve sýnýrlý kalmak þartýyla TL’de yaþanan deðer kaybý üretim maliyetlerimizin çok ciddi düþmesine yol açacaktýr. Otomotiv sektörü her zaman uluslararasý rekabetin çok ciddi olduðu bir sektördür. Türkiye ise zaten biraz önce saydýðým avantajlardan ötürü olduðu yerde parlamaktadýr. Sadece yapmamýz gereken yolu hali hazýrda içeride olan ve yeni yatýrým yapmayý düþünen otomotiv devlerinin için ülkemizi daha cazip hale getirecek ortamýn yaratýlmasýdýr."