Yokuş direnci, taşıtın eğimli yolda hareketi sırasında taşıtın ağırlığının yola paralel bileşeninden kaynaklanır. Eğer hareket yokuş yukarı ise bu bileşen aracın hareketine direnç gösterir. İşte bu dirence yokuş direnci denilmektedir
Yokuş direnci aşağıdaki formül yardımıyla hesaplanabilir.
Ws = ± G * sin(α)
Ws : Yokuş Direnci (N)
G : Taşıtın Ağırlığı (N)
α : Yokuş açısı
Burada pozitif (+) değerler yokuş tırmanışı, negatif (-) değerler de inişi ifade etmektedir.
Bir taşıtın, herhangi bir sabit hızda (ivmesiz olarak) tırmanabileceği maksimum yokuş; o taşıtın tırmanma yeteneği olarak tanımlanmaktadır. Tırmanabileceği maksimum eğim ise, maksimum tırmanma yeteneğini belirlemektedir. Bu yetenek, özellikle ağır vasıtalar ve karayolu dışı taşıtlar için önem kazanmaktadır. Yolun eğimi, genellikle eğim açısı (α) veya bu açının tanjantı (tan α = sbt) ile tanımlanmaktadır.
Pratikte yokuşun eğimi, açı yerine genellikle yüzde olarak ortalama eğim verilir. Hareket direnci için yapılan çözümler, bu eğimi açıya çevirerek çözüldüğünde yapılan hata %5 civarındadır.
Yolun sabit bir eğimde olduğu kabul edilerek bir taşıta ait yokuş direnç kuvveti ve yokuş direnç gücü grafikleri çizildiğinde aşağıdaki grafikler elde edilir.
Eğim yolun durumuna göre sürekli değişmektedir (Tablo 1). Fakat aracın yol yükü hesaplanacağı zaman belli bir yolda eğim sabit bir değer alınır. Bu değerlerin maksimumları aracın kullanılacağı şartlara göre belirlenir.
Tablo 1 Bazı yol şartları için maksimum eğimler
| Eğim (%) | Sin(α) | α |
Otoyol | 6 | 0,06 | 3,5 |
Normal dağ yolu | 12 | 0,119 | 7 |
Dik dağ yolu | 32 | 0,305 | 18 |
Yol dışı | 60 | 0,514 | 31 |
